NIEUWS 28 mei 2018 Nieuws van SKAO
Waterschap Scheldestromen creëert draagvlak voor duurzaamheid met de CO2-Prestatieladder
Waterschap Scheldestromen heeft onlangs gebruik gemaakt van de CO2-Prestatieladder als gunningscriterium in een aanbesteding. De manier waarop het waterschap zowel interne als externe stakeholders onderdeel maakt van duurzaamheid, is vernieuwend en effectief. In dit artikel deelt Scheldestromen zijn ambities en motivatie om het aanbestedingsinstrument in te zetten voor duurzame infra.
Duurzaamheid, een integraal onderdeel
De aanbesteding betreft het project ‘Verruimen Waterlopen KRW/WB21’, waarin natuurvriendelijke oevers worden gegraven en waterlopen worden verruimd binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW). In dit project wordt veel grond verzet en gebruik gemaakt van materieel en brandstof. Hierin ziet Waterschap Scheldestromen kansen voor CO2-reductie. Om dat concreet te maken in de aanbesteding, heeft het waterschap gekozen voor de inzet van de CO2-Prestatieladder als gunningscriterium. “De CO2-Prestatieladder is een bewezen instrument. Het systeem wordt landelijk ingevoerd en is bij veel partijen bekend. Dit is voor ons een aanleiding om gebruik te maken van de Ladder in de aanbesteding”, vertelt Evert Swart, programmamanager Duurzaamheid bij Waterschap Scheldestromen.
Een andere aanleiding voor de inzet van de CO2-Prestatieladder als aanbestedingsinstrument, is de ambitie van Scheldestromen om een CO2-reductie van 30 procent te behalen in 2020 ten opzichte van 1990. Het waterschap heeft zich verder tot doel gesteld om duurzaamheid in 2020 een integraal onderdeel te maken van alle infraprojecten. “Het is een uitdaging om concreet invulling te geven aan duurzaamheid in projecten. We hebben duurzaamheidscriteria in het bestek staan, maar dat is vrij algemeen en zagen we niet altijd terug in de projecten. Met de Ladder komt daar verandering in, omdat opdrachtnemers gestimuleerd worden om ambitieus te blijven op het gebied van CO2-reductie. Een certificaat op de Ladder toont bovendien aan dat het in de bedrijfsvoering goed is geregeld wat betreft duurzaamheid.”
Samen met Provincie Zeeland werkt het waterschap aan het concretiseren van hun bijdrage aan klimaatdoelstellingen. Hiervoor besloot de provincie om zich te verdiepen in Dubocalc, onderdeel van de Aanpak Duurzaam GWW (Grond-, weg-, en waterbouw). Dubocalc is een instrument van Rijkswaterstaat waarin milieueffecten van materialen voor gebruik in de GWW-sector in kaart worden gebracht. Tegelijkertijd gaat Scheldestromen met de Ladder aan de slag en willen de overheidsorganisaties hun ervaringen met beide instrumenten delen.
Ook voor mkb-bedrijven en lokale partijen
Voor het besluit werd genomen om de CO2-Prestatieladder als aanbestedingsinstrument te gebruiken, had het waterschap nog enkele vragen. Zo schakelde Scheldestromen de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (SKAO) in om zowel de interne opdrachtgevers als lokale ondernemingen te informeren over hoe de Ladder bijdraagt aan duurzaamheid in projecten. Als eigenaar en beheerder van het instrument is de onafhankelijke stichting een bron van informatie voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers die de Ladder in willen zetten voor CO2-reductie.
Scheldestromen was bereid om de Ladder te gebruiken in de aanbesteding, maar daarvoor moest het systeem wel aan enkele voorwaarden voldoen. “De CO2-Prestatieladder is in Zeeland nog niet door andere instellingen toegepast als aanbestedingsinstrument. Daarom was het voor ons belangrijk dat ook lokale, kleinere ondernemingen niet worden uitgesloten in onze aanbestedingstrajecten. We wilden er zeker van zijn dat we de lat voor deze ondernemingen niet te hoog leggen”, zegt Wilfred de Kam, senior projectleider bij Waterschap Scheldestromen. SKAO streeft ernaar om de CO2-Prestatieladder toegankelijk te maken en te houden voor organisaties van verschillende omvang. Zo blijkt uit cijfers van SKAO dat meer dan 60 procent van de organisaties gecertificeerd op de ladder kleine ondernemingen zijn.
Het bestuur en management van Scheldestromen zijn enthousiast over de inzet van de CO2-Prestatieladder. Met de ondertekening van het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) en de Green Deal Duurzaam GWW 2.0, heeft het Zeeuwse waterschap zijn ambitie voor duurzame infraprojecten kenbaar gemaakt. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot het besluit om gebruik te maken van het aanbestedingsinstrument. Voor de aanbesteding van het project Verruimen Waterlopen KRW/WB21, wilde het waterschap alle ondernemingen de kans geven om zich in te schrijven. Zodoende werd er op de gunningvoordeel nog geen onderscheid gemaakt tussen verschillende niveaus van de Ladder. “We hebben niveaus 3, 4 en 5 hetzelfde fictieve kortingspercentage gegeven op hun inschrijving. Dit komt omdat wij lokale ondernemingen een kans willen geven waarvan een belangrijk deel nog niet gecertificeerd is op de CO2-Prestatieladder”, zegt De Kam.
“We willen deze lokale marktpartijen niet direct een achterstand geven door fikse kortingen te geven bij een hoog niveau op de Ladder. Daarom hebben we besloten om nog geen onderscheid te maken in de gunningvoordeel, althans voor het eerste jaar dat we met de Ladder werken. Op termijn zullen we evalueren en de koplopers belonen. Het feit dat we de CO2-Prestatieladder inzetten als gunningscriterium in de aanbesteding leidt er toe dat de bedrijven zich laten certificeren. Bedrijven willen CO2-reductie niet alleen op projectniveau aantonen en dat is een positieve ontwikkeling die ons is opgevallen na de introductie van de Ladder.” Scheldestromen zegt de CO2-Prestatieladder te gebruiken bij alle grote aanbestedingen met veel mogelijkheden voor CO2-reductie.
Een voorbeeld voor andere opdrachtgevers
Om daadwerkelijk slagen te maken met CO2-reductie, geeft Scheldestromen gehoor aan de signalen vanuit de markt. Van signalen die gaan over het waarborgen van duurzaamheid in werken tot aan lokale partijen die nog geen ervaring hebben met de Ladder. Het waterschap wil werken met zowel groot- als mkb-bedrijven en de organisaties uitdagen hun ambities op het gebied van CO2-reductie aan te scherpen. Hiervoor heeft Scheldestromen de lokale marktpartijen geraadpleegd en geïnformeerd over de mogelijkheden met de CO2-Prestatieladder. Vervolgens heeft het waterschap een duidelijk beleid geformuleerd om hun duurzaamheidsdoelstellingen te behalen en dit gecommuniceerd met de belanghebbende partijen. Ook zijn interne projectleiders betrokken bij het besluit om de Ladder in aanbestedingen te gebruiken. Deze stappen hebben geleid tot draagvlak binnen de organisatie om duurzaamheid waar te maken.
“We beseffen dat kostenbesparing en energiebesparing hand in hand gaan. We verwachten dan ook dat, via marktwerking, energiebesparingen bij onze opdrachtnemers zullen leiden tot lagere inschrijvingen. Naast CO2-reductiemaatregelen, zijn we actief op zoek naar toepassingen die leiden tot minder overlast in de leefomgeving. Vervolgens is het aan bedrijven om invulling te geven aan wat zij verstaan onder duurzaamheid. Dat is waarom de Ladder aansluit bij onze ambities”, zegt Swart. “Voorheen werd in het projectontwerp nagedacht over duurzaamheid, maar met de Ladder kunnen we dit beter uitwerken met oog op de levensduur van onze werken. Wat betekent duurzaamheid in de toekomst? Om daar antwoord op te geven, zijn concrete stappen nodig en daar werken we nu aan.”