NIEUWS 02 april 2021 Nieuws van SKAO
Duurzame zorg komt dubbel tot zijn recht
Ook de zorgsector kan zijn bijdrage leveren aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Dat levert naast klimaatwinst ook gezondheidswinst op.
Binnen nu en vijftig jaar zal het bij een derde van de wereldbevolking net zo warm zijn als in de heetste delen van de Sahara, zo voorspellen wetenschappers.1 De gevolgen voor de volksgezondheid zijn niet te overzien.
Dit scenario hoeft echter geen werkelijkheid te worden als wereldwijd de uitstoot van broeikasgassen sterk wordt gereduceerd. De Nederlandse klimaatwet beoogt die uitstoot in 2050 met 95 procent te reduceren ten opzichte van 1990. Om dit doel te behalen zijn reducties in uitstoot bij alle sectoren nodig.
De medische sector in Nederland draagt 6 tot 7 procent bij aan de nationale uitstoot van broeikasgassen.2 3 Maatregelen om deze uitstoot te verminderen dienen twee doelen: bijdragen aan de klimaatdoelen en bijdragen aan de gezondheid van mensen in Nederland en de rest van de wereld. Met klimaatverandering komt er namelijk meer hittestress, verspreiden ziekten zoals malaria zich sneller en ontstaan paralleleffecten zoals luchtverontreiniging (smog).4 De meeste mensen willen bijdragen aan oplossingen voor deze problemen. Maar waar begin je? Hoe maken we hierin goedgeïnformeerde keuzes? Drie processtappen en vier typen maatregelen kunnen helpen om de eigen uitstoot van broeikasgassen te verlagen.
Stap 1: focus kiezen
Bij organisaties met ambities om te verduurzamen kan er een drempel zijn om deze ambities om te zetten in praktijk. Er zijn namelijk veel mogelijke maatregelen. Daarnaast vraagt implementatie van die maatregelen vaak om samenwerking met en dialoog tussen verschillende (interne) stakeholders. De capaciteit hiervoor kan maar één keer worden gespendeerd. Kortom, verduurzamen vraagt aandacht en focus. Daarom is het verstandig eerst te analyseren waar een organisatie nu de meeste impact heeft op het klimaat.
Plaatselijke anesthetica in plaats van algehele anesthesie kan de voetafdruk al drastisch verminderen
Twee recente studies laten zien dat de grootste klimaatimpact van ziekenhuizen komt door energiegebruik van gebouwen, transport van personen en medicatiegebruik.3 5 Aan medicatiegebruik denken de meeste artsen waarschijnlijk niet direct, maar bij de productie van medicatie vindt wel degelijk uitstoot van broeikasgassen plaats. Het wel of niet uitschrijven van medicatie en ook de keuze van het soort of type medicatie is van directe invloed op de uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast worden er sterke broeikasgassen in de medische praktijk gebruikt, zoals hfk’s in inhalers. De 690 miljoen inhalers die jaarlijks wereldwijd worden gebruikt, zorgen samen voor 0,03 procent van de uitstoot van broeikasgassen. Hetzelfde geldt voor anesthetica zoals desfluraan die samen 50 tot 60 procent van de klimaatvoetafdruk van een operatiekamer kunnen uitmaken.6 Toepassen van plaatselijke anesthetica in plaats van algehele anesthesie kan dus een maatregel zijn om die voetafdruk drastisch te verminderen.7
Naast inzicht in waar de meeste klimaatimpact plaatsvindt, kunnen artsen bij het kiezen van focus ook vragen meenemen, zoals ‘in welke processen creëren we het meeste afval’ of ‘op welke dossiers heb ik de meeste invloed op duurzame ontwikkeling’. Voor het RIVM geldt dat bijvoorbeeld voor verduurzaming van laboratoria.8 De bottomline is: zet de verduurzaming gericht in.
Wilt u het artikel van Michiel Zijp van RIVM verder lezen? Ga naar de website van Medisch Contact
Lees ook meer over de Green Deal in de zorg