Hoe een mobiliteitsapp leidt tot duurzaam reisgedrag

“De app van Innovactory is ontstaan vanuit de gedachte om via de smartphone reizigers efficiënter te laten reizen”, vertelt Lucien Groenhuijzen, CEO van Innovactory. Met kennis en ervaring die hij opdeed bij zijn voormalige werkgever TomTom, richtte de CEO in 2013 het bedrijf op. “Mensen reizen in vaste patronen. Wanneer ze vaak met de auto reizen, weten ze dat er files zijn op bepaalde momenten van de dag, maar ze worden altijd verrast op de verkeerde momenten. Daarom hebben wij het vertrekalarm bedacht om de automobilisten tijdig te waarschuwen dat ze door bijvoorbeeld files, werkzaamheden of het weer, eerder moeten vertrekken om op tijd aan te komen op hun werk of afspraak.”

Gedragsverandering voor duurzame mobiliteit

Na de lancering van TimesUpp in 2014 zag Innovactory snel het aantal downloads en gebruikers toenemen. “We hebben gemeten wat de gebruikers deden met de app en lieten er een analyse op los. In dit onderzoek werden wij onder andere gesteund door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Wat bleek? Gebruikers van onze app gingen hun reisgedrag aanpassen. Op basis van de waarschuwingen over files en wegwerkzaamheden, besloten de appgebruikers ook weleens om de auto juist te vermijden en een dag thuis te werken. Dit hadden we niet verwacht, omdat we in eerste instantie dachten dat mensen door het vertrekalarm eerder zouden vertrekken met de auto om hun bestemming op tijd te bereiken.”

De resultaten van het onderzoek naar de appgebruikers en hun reisgedrag hadden de interesse gewekt van het ministerie van IenW, die op zoek is naar verschillende manieren om duurzaam reisgedrag te stimuleren. “Als we het reisgedrag van 5 procent of 10 procent van de automobilisten weten te veranderen, dan kunnen we grote successen boeken. Er zijn op dit moment maar weinig instrumenten of programma’s die positieve gedragsverandering teweegbrengen met betrekking tot duurzame mobiliteit”, aldus Groenhuijzen. “Vervolgens gaven overheden aan dat ze verschillende programma’s ontwikkelen om duurzaam reisgedrag bij automobilisten aan te moedigen en vroegen ze ons of wij daaraan willen bijdragen met onze app. Zodoende hebben wij TimesUpp verder ontwikkeld en werken wij samen met de overheden om de programma’s voor duurzame mobiliteit te realiseren.”

Inmiddels zijn er verschillende programma’s vanuit overheden ontwikkeld om duurzaam reisgedrag te stimuleren. In Groningen is er het programma ‘Gafilevrij’, in Eindhoven het programma ‘Slimme Reis’ en ook in Antwerpen is ‘SlimSpitsen’ ontwikkeld, een programma voor duurzame mobiliteit. “De programma’s worden tot stand gebracht in samenwerking met de lokale overheden. De initiatiefnemers van deze programma’s zijn voornamelijk provincies, maar in sommige gevallen ook gemeenten. Een voorbeeld daarvan is gemeente Nijmegen die binnenkort ook met SlimSpitsen start”, vertelt Stefan Bollars, programmamanager bij Innovactory. Via de gemeente Nijmegen maakte Innovactory kennis met de CO2-Prestatieladder. “De gemeente schreef een aanbesteding uit voor de ontwikkeling van dit programma en maakte gebruik van de CO2-Prestatieladder als gunningscriterium. Vervolgens hebben we bij Innovactory besloten om een certificaat op de Ladder te behalen voor de inschrijving van dit project. Nu hebben we het project gegund gekregen en een certificaat op niveau 5 van de Ladder behaald.”

Drempels weghalen om duurzaam te reizen

Voor de inzet van TimesUpp in de programma’s van de overheden, heeft Innovactory de app zodanig ontwikkeld dat die gebruikers niet alleen waarschuwt voor files en wegwerkzaamheden. De app moedigt gebruikers daadwerkelijk aan om met het OV of de fiets te reizen. Om dit mogelijk te maken, heeft Innovactory een beloningssysteem bedacht. Groenhuijzen: “Een groep mensen die onze app gebruiken, ongeveer 25 procent van het geheel, is milieubewust en daardoor bereid om de auto te laten staan en te reizen met de fiets of het OV. De resterende 75 procent van onze appgebruikers is niet zo snel bereid om de auto te vervangen voor de fiets of het OV. Die groep moet je dus benaderen met andere middelen, zoals bijvoorbeeld beloningen in de vorm van geld of credits.”

De CEO van Innovactory gaf aan dat het beloningssysteem ook op andere manieren kan worden ingezet. “We willen mensen op verschillende manieren stimuleren tot duurzaam reisgedrag. Daarom doen we nu onderzoek naar een nieuw probeeraanbod van diensten die OV- en fietsbedrijven aanbieden. Gebruikers van de app kunnen bijvoorbeeld gratis fietsen bij een fietswinkel uitproberen voor een bepaalde periode in ruil voor de credits die ze via de app hebben gespaard door duurzamer te reizen. Ze kunnen bijvoorbeeld ook gebruikmaken van tien gratis ritten met de bus of trein in ruil voor de credits. Op die manier haal je de drempels weg bij mensen die op dit moment nog niet bereid zijn om met het OV of de fiets te reizen.”

De combinatie van een vertrekalarm, reisadvies dat gebruik van het OV en de fiets stimuleert, en de beloningen die gebruikers kunnen ontvangen door duurzaam te reizen, hebben volgens Innovactory geleid tot een reductie van 2.000 ton aan CO2-uitstoot bij de gebruikers van de app. Deze CO2-besparing is behaald vanaf 2017 tot aan het begin van 2019. Met name het reizen met de fiets of het OV en het aantal vermeden autoritten door thuis te werken, droegen bij aan dit resultaat. Het bedrijf verwacht de komende jaren grotere hoeveelheden CO2-uitstoot te besparen dankzij de inzet van de app.

Gamification van duurzaam reisgedrag voor CO2-reductie

De positieve gedragsverandering die de app van Innovactory teweegbrengt op het gebied van mobiliteit is inmiddels niet alleen bij overheden bekend, maar ook bij bedrijven. “Onze laatste ontwikkeling is de nieuwe app ‘Ritje’. Deze app is bedoeld voor bedrijven. Hier zien we grote kansen in, omdat 50 procent van mobiliteit in Nederland bestaat uit woon-werkverkeer”, zegt Bollars. “De meeste werkgevers vergoeden de kilometers die werknemers afleggen met de auto, maar niet wanneer werknemers met de fiets naar het werk komen. Met deze app zeggen we daarom: draai dat eens om. Geef meer vergoeding aan werknemers wanneer ze met de fiets reizen naar het werk.” Groenhuijzen: “Werknemers die aan dit programma deelnemen, installeren de app en houden zelf bij hoe ze reizen. Wij analyseren de data en aan het eind van de maand krijgen zowel de werkgever als werknemer een overzicht van het aantal kilometers die de werknemers op de fiets hebben afgelegd en welke vergoeding ze daarvoor kunnen krijgen. De werkgever ziet de registratie van de werknemer en betaalt de vergoeding uit op basis van hoe vaak de werknemer met de fiets heeft gereisd. Hiermee tonen we aan dat de gamification van duurzaam reisgedrag echt werkt en dat bevestigt onze app.”

De app ‘Ritje’ is volgens Innovactory vooral interessant voor bedrijven die het een grote uitdaging vinden om meer CO2-uitstoot te reduceren, nadat zij al de meer voor de hand liggende maatregelen hebben getroffen. “Om bij te dragen aan het structureel reduceren van de CO2-uitstoot in de mobiliteitssector, hebben wij als doel gesteld om het aantal gebruikers van onze apps te verhogen”, aldus de CEO. “Het is een inherent onderdeel van onze dienstverlening om mensen bewust of onbewust minder met de auto te laten reizen en daar zetten we op in. We willen een bijdrage leveren aan duurzame mobiliteit en CO2-reductie, omdat het noodzakelijk is. Daar zullen we in de toekomst vooral op blijven focussen.”