NIEUWS 13 augustus 2014 Nieuws van SKAO
Beton blijft populair, omdat er veel van is
Beton blijft nog lang het belangrijkste materiaal in de bouw. Dat stelt hoogleraar bouwmaterialen Jos Brouwers van de TU Eindhoven. ?Wereldwijd produceren we jaarlijks 20 miljard ton beton. Ik weet geen ander materiaal waarvan je zo veel zou kunnen ophoesten.?
Professor Jos Brouwers beschouwt beton als een duurzaam en zeer effectief materiaal. ?We produceren jaarlijks meer beton dan alle andere materialen bij elkaar opgeteld. Dat is mede mogelijk doordat het uit eenvoudige, veelvoorkomende en goedkope grondstoffen bestaat: zand, grind en kalksteen. Deze zijn overal ter wereld te vinden. Onze hele aardkorst is ervan gemaakt en kalksteen wordt bovendien nog altijd voortdurend aangemaakt door schelpdieren.?
Daardoor heeft beton het relatief lage intrinsieke energiegehalte van 1 gigajoule per ton. Ter vergelijking: hout heeft in Nederland een intrinsiek energiegehalte van 5 gigajoule per ton. Dat komt mede doordat een deel van ver wordt aangevoerd. ?In de Verenigde Staten en Canada zullen die cijfers anders liggen. Verder is hout overigens een technisch duurzaam en onderhoudsarm materiaal, met grote architectonische mogelijkheden.?
Uit het oogpunt van verduurzaming zou Brouwers aanraden een alternatief te zoeken voor olie, aardgas en steenkool en alle producten die daarop zijn gebaseerd. ?Het zou heel mooi zijn als daar biobased alternatieven voor komen. Dat is overigens een immense opgave. We produceren wereldwijd slechts 3 miljard ton per jaar aan eetbare gewassen, terwijl we jaarlijks 13 miljard ton opsouperen aan steenkool, aardgas en olie.?
Optimistisch
De hoogleraar is optimistisch gestemd over onze materiaalkundige toekomst ? en eigenlijk ook al over ons heden. ?In West-Europa produceren we erg energie-effici�nt en bijna al het bouw- en sloopafval wordt hergebruikt. Het kan nog wel beter, bijvoorbeeld door slimmer te hergebruiken. Maar er verdwijnt nog maar weinig naar de sloop en bedrijven, universiteiten en overheden werken hard aan de optimalisatie van hergebruik. Het is nu bijvoorbeeld al mogelijk om hoogwaardig staal te produceren op basis van schroot. Dus z�nder nieuw ijzererts te gebruiken. En zelf hebben wij hier op de TU een slimmere manier onderzocht om beton te breken, zodat je een fractie krijgt met veel zand en grind en weinig cement en een fractie met veel cement en weinig zand en grind. Dan kun je alweer hoogwaardiger met je verkregen reststoffen als nieuwe grondstof omgaan.?
Volgens Brouwers is meer dan 90 procent van alle materialen die in de wereld worden gemaakt, bouwgerelateerd. Dan rekent hij voedsel wel tot het materialentotaal, evenals de kunststoffen en rubbers (300 miljoen ton per jaar), maar niet olie, aardgas en steenkool die als energiedrager worden ingezet.
Multifunctionele materialen
Brouwers ziet de gebouwde omgeving van de toekomst als een gezond en intelligent geheel dat energie genereert en allerlei functies incorporeert, en dat opereert in een groter geheel. Hij verwacht dat we steeds minder grondstoffen nodig zullen hebben om een materiaal te maken met een bepaalde functie, dat we deze materialen met steeds minder energie kunnen vervaardigen, dat we niet-duurzame materialen in toenemende mate gaan substitueren door duurzame, en dat we er steeds beter in worden om materialen verschillende functies toe te kennen.
Daarbij denkt hij aan slimme verven, energie bufferende materialen, luchtzuiverende en zelfreinigende componenten, glas dat elektriciteit opwekt, asfalt dat warm water genereert of misschien zelfs de voorbijrijdende elektrische auto?s oplaadt en aan planten op daken en gevels die een rol spelen in de warmtehuishouding, die water bufferen, voedsel opleveren, mooi zijn en die misschien zelfs elektriciteit genereren. ?Momenteel onderzoekt de universiteit in Wageningen de mogelijkheid om de energie die plantenwortels vrijgeven, te oogsten en te benutten. Ze kunnen al een klein apparaatje laten draaien op de wortels van een kamerplant. Wie weet waar dat toe leidt.?
Eten uit de stad
Op de vraag of het eigenlijk gezond is om gewassen uit de stad te eten, antwoordt Brouwers: ?In Nederland wel. De kwaliteit van onze lucht, ons water en onze bodem zijn de afgelopen veertig jaar al z� vooruit gegaan dat je je hier geen zorgen meer hoeft te maken over zware metalen en dergelijke uit uitlaatgassen. Buiten West-Europa is dat anders. Daar kunnen wij onze milieukennis dan ook naartoe exporteren, waaronder de materiaalketen gerelateerde. Overigens filteren we ook dingen uit onze fabrieksschoorstenen die in de lucht kwalijk zijn, maar die in vaste vorm erg nuttig zijn in de bouw. Zoals vliegas voor in beton en zwavel als grondstof voor gips.?
Domotica
Als derde belangrijke ontwikkeling, hoewel niet direct materiaalgerelateerd, noemt Brouwers de introductie van meer intelligentie in de vorm van domotica. ?Het is al een tijdje mogelijk om allerlei zaken elektronisch te regelen, maar nu Apple en Google zich ermee zijn gaan bemoeien, kan het op afstand, via de mobiele telefoon of smartphone. Dat is voor veel mensen erg aantrekkelijk en zal een grote impact hebben op onze manier van leven. Ik zie echter niet dat het tot andere materiaalkeuzes zal leiden. Behalve misschien tot een led-gevel die je in een ander kleurenschema swipet. Ik denk overigens dat zowel gebouwde omgeving (woningen) als transportmiddelen (auto?s) wat betreft energie en intelligentie steeds meer in grotere netwerken gaan functioneren.?
Bron: Cobouw